ژنراتورها وسیله ای مفید هستند که نیروی الکتریسیته و برق تولید می کنند و از قطع فعالیت های روزانه یا اختلال در عملیات کاری پیشگیری می کنند. ژنراتورها در شکل های فیزیکی و الکتریکی برای کاربردهای مختلف در دسترس هستند. در بخش های بعدی، نگاهی به چگونگی عملکردها، اجزای اصلی ژنراتور و چگونگی اینکه ژنراتور به عنوان منبع ثانویه نیروی الکتریکی در کاربردهای مسکونی و صنعتی عمل می کنند خواهیم داشت

 

ژنراتور چگونه کار می کند؟

ژنراتور وسیله ای است که انرژی مکانیکی به دست آمده از منبع بیرونی را به انرژی الکتریکی بعنوان خروجی تبدیل می کند. این مهم است که درک کنیم که ژنراتور واقعا انرژی الکتریکی خلق نمی کند. در عوض، با استفاده از انرژی مکانیکی عرضه شده و با ایجاد حرکت و تولید بار الکتریکی در سیم سیم پیچ ها در مدار الکتریکی، برق را به عنوان خروجی سیستم تولید خواهد کرد. این جریان، شارژ الکتریکی جریان الکتریکی عرضه شده توسط ژنراتور است. مکانیسم ژنراتور را می توان با درک کار پمپ آب فهمید که باعث جریان آب می شود اما واقعا آبی ایجاد نمی کند و فقط آب جریان می یابد

کار ژنراتورهای مدرن امروز بر مبنای القای الکترومغناطیس کشف شده توسط مایکل فارادی در سال ۱۸۳۱ می باشد. فارادی کشف کرد که جریان بالای بار الکتریکی می تواند توسط حرکت رسانای الکتریکی مانند سیمی که شامل بار الکتریکی در میدان مغناطیسی است القا شود. این حرکت تفاوت ولتاژی را بین دو انتهای سیم یا رسانای الکتریکی ایجاد می کند که در عوض باعث می شود بار الکتریکی جریان بیابد و جریان الکتریکی تولید شود

اجزای اصلی ژنراتور

اجزای اصلی ژنراتور الکتریکی به صورت زیر تقسیم بندی می شود

(۱) موتور

(۲) دستگاه تولید برق متناوب (آلترناتور)

(۳) سیستم سوخت

(۴) تنظیم کننده ولتاژ

(۵) سیستم سردسازی و اگزوز

(۶) سیتم روغنکاری

(۷) شارژر باطری

(۸) پنل کنترل

 

(۹) چارچوب اصلی

(۱) موتور

موتور منبع ورودی انرژی مکانیکی به موتور ژنراتور است. اندازه موتور بطور مستقیم متناسب با حداکثر توان خروجی عرضه شده است. چندین فاکتور را نیاز است که در ذهن داشته باشید در حالی که دارید موتور ژنراتور را بررسی می کنید. سازنده موتور باید برای رسیدن به خصوصیات کارکرد کامل موتور و برنامه های نگهداری مشاوره بدهد

نوع سوخت مورد استفاده- موتور ژنراتورها با انواعی از سوخت ها مانند دیزل، گازوییل، پروپان (در فرم مایع شده یا گاز)، یا گاز طبیعی کار می کنند. موتورهای کوچکتر معمولا با گازوییل کار می کنند در حالی که موتورهای بزرگتر با دیزل، پروپان مایع، گاز پروپان یا گاز طبیعی کار می کنند. موتورهای اصلی همچنین می تواند دوگانه سوز باشند یعنی هم با دیزل هم با گاز کار کنند

(۲) دستگاه تولید برق متناوب (آلترناتور)

آلترناتور بخشی از ژنراتور است که خروجی الکتریکی از ورودی مکانیکی عرضه شده توسط موتور را تولید می کند. آن شامل مونتاژ قطعات ثابت و متحرک روکشی شده در جایش است. اجزا باهم کار می کنند و باعث حرکت نسبی بین میدان های مغناطیسی و الکتریکی می شوند که به نوبه خود الکتریسیته تولید می کنند

الف- استاتور: جز ثابت است که شامل مجموعه ای از زخم رساناهای الکتریکی در کویل ه روی یک هسته آهنی است

ب- روتور/ آرماتور- بخش متحرکی است که میدان الکتریکی چرخشی را به هر یک از سه طریقی که در پی می آید تولید می کند

توسط القا: بعنوان آلترناتورهای بدون جاروبک شناخته می شوند و معمولا در ژنراتورهای بزرگ استفاده می شوند

توسط مغناطیس پایا: در واحدهای کوچک آلترناتور معمول است

با استفاده از محرک : محرکی با منابع کوچکی از جریان مستقیم که به روتور از طریق مونتاژ حلقه های لغزش و برش است. روتور میدان مغناطیس متحرکی را در اطراف استاتور تولید می کند که تفاوت ولتاژ را بین سیم پیچ های استاتور القا می کند

عواملی که در پی می آید نیاز است تا در ذهن داشته باشید در حالی که آلترناتور ژنراتور را ارزیابی می کنید

مکان فلزی در مقابل پلاستیک : طراحی تمام فلزی دوام آلترناتور را تضمین می کند. مکان پلاستیکی با زمان تغییر شکل می یابد و باعث می شود تا اجزای متحرک آلترناتور بی حفاظ شوند. این سایش و پارگی را افزایش می دهد و مهمتر از آن برای کاربر خطرناک است

بلبیرینگ در مقابل نیدل بیرینگ : بلبیرینگ ها ترجیج داده می شوند و با دوام ترند

طراحی بدون جاروبک- آلترناتوری که از جاروب استفاده نمی کند نیاز به نگهداری کمتر و تولید نیروی پاک تر دارند

(۳) سیستم سوخت

سیستم سوخت در ژنراتورهای گازسوز

سیستم سوخت در دیزل زنراتور ها

تانک سوخت معمولا ظرفیت کافی برای حفظ کارکرد ۶ تا ۸ ساعت را بطور متوسط دارد. در مورد واحدهای کوچک موتور ژنراتور، تانک سوخت قسمتی از پایه ژنراتور است یا سوار بر روی چارچوب ژنراتور شده است. برای کاربردهای تجاری، ممکن است لازم باشد تا بطور مستقیم باشد و روی تانک سوخت خارجی نصب شده باشد

قسمت های معمول سیستم سوخت در پی می آید

ارتباط لوله از مخزن سوخت به موتور – عرضه مستقیم سوخت از تانک به موتور و برگشت مستقیم از موتور به تانک

ارتباط سرریز از تانک سوخت به لوله زهکش – نیاز است تا هر سرریزی در طول پرکردن تانک باعث نشت مایع روی مجموعه ژنراتور نشود

پمپ سوخت:سوخت را از تانک ذخیره اصلی به تانک روز منتقل می کند. پمپ سوخت نوعا بطور الکتریکی کار می کند

جداکننده آب و سوخت: آب و ماده خارجی را از سوخت مایع برای پشتیبانی از اجزای دیگر ژنراتور در مقابل خوردگی و آلودگی جدا می کند

انژکتور سوخت: سوخت مایع را اتمیزه کرده و در میزان مورد نیاز سوخت در اتاقک احتراق موتور اسپری می شود

(۴) تنظیم کننده ولتاژ

*این نام بر این دلالت دارد که این قسمت ولتاژ خروجی موتور ژنراتور را تنظیم می کند. این مکانیسم در زیر در مقابل هر جزیی که قسمتی در فرآیند دوره ای تنظیم ولتاژ را تنظیم می کند

DCبه جریان AC تنظیم کننده ولتاژ: تبدیل ولتاژ

تبدیل میکند.DCژنراتور است و به جریان ACتنظیم کننده ولتاژ را از بخش کوچکی از خروجی ولتاژ

*سیم پیچ محرک

*یکسوکننده های چرخشی

*روتور/ آرماتور

(۵) سیستم های خنک کننده و اگزوز

سیستم خنک کننده

استفاده متوالی از ژنراتور باعث می شود که اجزای مختلف آن گرم شوند. لازم است که سیستم خنک کننده و تهویه ای باشد تا با گرمای تولید شده در این فرآیند کنار بیاید

آب تازه یا خام گاهی اوقات به عنوان خنک کننده برای ژنراتورهاست اما این اکثرا محدود به موقعیت های خاصی مانند زنراتورهای کوچک کاربردهای شهری یا واحدهای بسیار بزرگ تا ۲۲۵۰ کیلووات و بالاتر می شود. هیدروژن گاهی اوقات به عنوان خنک کننده ای برای سیم پیچ استاتور واحدهای بزرگ ژنراتور استفاده می شوند چون بسیار کاراتر در جذب گرما نسبت به هر خنک کننده دیگر است. هیدروژن گرما را از بین می برد و آن را از طریق تبادل گر گرمایی در مدار خنک کنندگی ثانویه هستند که شامل آب دمیرالیزه بعنوان خنک کننده است. این که چرا ژنراتورهای بسیار بزرگ و کارخانجات نیروی کوچک اغلب برج های سردکننده بزرگی کنار خودر دارند. برای همه کاربردهای معمول دیگر، هم مسکونی و هم صنعتی، رادیاتور استاندارد و فنی روی ژنراتور وصل شده اند و به عنوان سیتم خنک کنندگی اولیه کار می کنند

لازم است که سطوح خنک کنندگی ژنراتور بر پایه روزانه بررسی شود. سیستم خنک کنندگی و پمپ آب تازه می توانند آب را با فشار آب بعد از هر ۶۰۰ ساعت ریخته می شود و تبادل گر گرمایی باید بعد از هر ۲۴۰۰ ساعت کار ژنراتور تمیز شود. ژنراتور باید در منطقه ای باز و تهویه دار انجام شود که تامین کافی با هوای تازه انجام شود. کد الکتریکی ملی

فضای حداقل سه فوتی را باید در تمام جوانب ژنراتور در اختیار قرار می دهد تا جریان آزاد هوای خنک کننده تضمین شود

سیستم اگزوز

گازهای اگزوز توسط ژنراتور از هر نوع موتور دیزلی یا گازوییلی خارج می شوند و شامل مواد شیمیایی به شدت سمی بودند که نیاز دارند بطور مناسبی مدیریت شوند. از اینرو، لازم است تا سیستم اگزوز مناسبی وصل شوند تا ترتیب گازهای اگزوز را بدهند. اینجا نمی توان تاکید کافی بر بقایای سمی مونوکسیدکربن داشت که یکی از متداول ترین علل برای مرگ در مناطق تحت تاثیر طوفان بعد از آن است که مردم تمایل دارند در مورد آن زمانی فکر می کنند که بسیار دیر شده است

لوله های اگزوز معمولا از چدن، آهن نرم یا فولاد هستند. لوله های اگزوز معمولا به موتور با استفاده از متصل کننده های منعطف برای حداقل کردن لرزش و جلوگیری از صدمه به سیستم خروجی ژنراتور استفاده می شوند. لوله اگزوز در خاتمه به فضای بیرون می رسند باید از طریق درها، پنجره ها و دیگر محل های باز خانه یا ساختمان خارج شوند. باید تضمین کنید که سیستم اگزوز ژنراتور مرتبط با تجهیزات دیگری نیست. باید همچنین باید افراد معتبر مشاوره کنید که تعیین کنند که آیا کار ژنراتورتان نیاز به تایید قدرت های محلی دارد تا تضمین کنند که مطابق با قوانین محلی برای اینکه در مقبل جریمه ها و دیگر خطاها پشتیبانی شوند

سیستم روغنکاری

چون ژنراتور دارای قطعات محرک در موتورش ااست که نیاز است تا روغنکاری برای تضمین عملیات دوام و نرم برای دوره زمانی طولانی است. موتور موتور ژنراتور توسط روغن ذخیره شده در پمپ است. باید سطح روغنکاری روغن هر ۸ ساعت کارکرد ژنراتور بررسی شود. باید همچنین برای هر نوع نشت روغنکاری و تغییر در روغنکاری در هر ۵۰۰ ساعت کارکرد ژنراتور است

شارژر باطری

شروع عملکرد ژنراتورباطری محور است. شارژر باطری باطری ژنراتور شارژ شده توسط عرضه نمودن آن با ولتاژ شناور دقیق است. اگر ولتاژ شناور خیلی پایین است باطری زیر شارژ حفظ خواهد شد. اگر ولتاژ شناور خیلی بالاست عمر باطری را کوتاه خواهد کرد. شارژر باطری معمولا از فولاد ضد زنگ برای جلوگیری از خوردگی ساخته شده است. آن ها همچنین کاملا اتوماتیک است و نیاز به هر تنظیمی ساخته شده ندارد یا هر تنظیماتی تغییر کرده باشد

کنترل پنل

این رابط کاربر با ژنراتور است و شامل خصوصیاتی برای پریز الکتریکی است. کارخانجات مختلف قسمت های متفاوتی در کنترل پنل گنجانده اند. بخش از این موارد در زیر آمده است

-روش و خاموش الکتریکی- کنترل استارت اتوماتیک به طور خودبخود ژناتور در طول قطع برق است که بر ژنراتور نظارت می کند در حالی که در حال کار است و بطور اتوماتیک خاموش می شود زمانی که بیشتر دیگر مورد نیاز نیست

– معیار موتور- معیارهای مختلف نشان می دهد که پارامترهای مهمی مانند فشار روغن، دمای خنک کننده، ولتاژ باطری، سرعت چرخش موتور و دوره عملکرد است. اندازه گیری و نظارت ثابت این پارامترها قادرند موتور ژنراتور را غیرقابل ساخته اند موقعی که هر از این سطوح آستانه مربوطه است

– معیار ژنراتور- کنترل پنل معیارهایی دارد که همچنین برای اندازه گیری جریان خروجی و ولتاژ و فراوانی عملکردی دارد

-کنترل های دیگر- انتخاب فاز سوییچ، سوییچ فرکانس و کنترل موتور سوییچ (حالت کتابچه راهنمای کاربر، حالت خودکار) در میان دیگران

 

 

(۹) چارچوب/شاسی موتور ژنراتور

دیزل ژنراتور ، قابل حمل یا ثابت می باشد ، در حالت کلی تمامی تجهیزات بالا بر روی سکو یا همان شاسی قرار می گیرد

 

انواع ژنراتور

انواع مختلفی از ژنراتورها وجود دارد، از جمله

ژنراتورهای بنزینی

ژنراتورهای قابل حمل

ژنراتورهای اینورتر

ژنراتورهای خانگی

ژنراتور دیزل

موتور ژنراتور دیزلی چگونه کار می کند؟

موتورهای ژنراتور دیزلی و اجزای آن، انرژی سوخت را به انرژی الکتریکی تبدیل می کنند تا برق مورد نیاز را تأمین کنند. موتورهای ژنراتور دیزلی به طور مداوم یا در حالت آماده به کار برای کاربران مختلف مانند خانه ها، مدارس، بیمارستان ها و مراکز صنعتی برق تولید می کنند

آنها می توانند آنقدر کوچک باشند که به راحتی حمل شوند یا به اندازه ای بزرگ باشند که در زیرزمین خانه ها یا واحدهای صنعتی جای بگیرند. اندازه موتور ژنراتور دیزلی از این جهت مهم است که مستقیماً با میزان انرژی الکتریکی تولید شده متناسب است. این بدان معنی است که اگر قدرت خروجی مورد نظر بیشتر باشد، اندازه موتور بزرگتر خواهد بود

اجزا اصلی ژنراتور دیزلی و نحوه کار آنها

دینام

دینام وظیفه تولید برق را برعهده دارد و از بسیاری از قطعات پیچیده تشکیل شده است، اما یکی از مهمترین اجزای آن روتور است که شامل یک شافت می شود. روتور، با انرژی مکانیکی تأمین شده توسط موتور و چندین آهن ربای دائمی که در اطراف آن نصب شده می چرخد و یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند. این میدان مغناطیسی به طور مداوم در اطراف یکی دیگر از اجزای مهم دینام یعنی استاتور می چرخد.

درحقیقت دینام، مجموعه ای از هادی های الکتریکی مختلف است که محکم به دور یک هسته آهنی پیچیده شده است. اصل القای الکترومغناطیسی بیان می کند که اگر یک رسانای الکتریکی ثابت بماند و یک میدان مغناطیسی به دور آن بچرخد، جریان الکتریکی ایجاد می شود.

به طور خلاصه، دینام از انرژی مکانیکی تولید شده توسط موتور ژنراتور دیزلی برای هدایت روتور و ایجاد یک میدان مغناطیسی استفاده می کند. حرکت در اطراف استاتور جریان متناوب ایجاد می کند

مخزن سوخت

مهم ترین جز موتورهای ژنراتور دیزلی، مخزن سوخت است. سیستم سوخت به طور کلی از یک مخزن سوخت تشکیل شده است که لوله ای آن را به موتور متصل می کند. مخزن سوخت می تواند به به موتور ژنراتور دیزلی متصل باشد و یا به طور جداگانه، سوخت را برای آن تامین کند

تنظیم کننده ولتاژ

بخش دیگری از اجزای موتور های ژنراتور دیزلی، تنظیم کننده ولتاژ است. تنظیم کننده ولتاژ پیچیده ترین جز یک ژنراتور الکتریکی است. این قسمت دارای یک هدف اصلی است، که تنظیم ولتاژ خروجی است.در واقع، این قطعه، تضمین می کند که موتور ژنراتور دیزلی با ولتاژ ثابت مناسب تولید برق می کند

در غیاب تنظیم کننده ولتاژ، بسته به دور موتور، نوسانات شدیدی رخ می دهد. دستگاه های الکتریکی که ما در منزل یا محل کار از آنها استفاده می کنیم نمی توانند چنین منبع تغذیه ناپایداری را کنترل کنند. بنابراین، هدف از استفاده از این قطعه تولید یک جریان برق پایدار و یکنواخت است که آسیبی به دستگاه های الکتریکی وارد نکند

سیستم خنک کننده

یکی دیگر از اجزای موتور های ژنراتور دیزلی سیستم خنک کننده است. مسئولیت سیستم خنک کننده جلوگیری از گرم شدن بیش از حد ژنراتور است. مایع خنک کننده در ژنراتور آزاد می شود، که باعث خنثی کردن تمام انرژی گرمایی اضافی موتور و دینام می شود. سپس مایع خنک کننده تمام این گرما را از طریق مبدل حرارتی می گیرد و آن را خارج از ژنراتور تخلیه می کند

قطعات کنترل کننده موتور ژنراتور دیزلی

قطعات کنترل کننده موتور ژنراتور دیزلی شامل قطعات مختلفی از جمله دکمه شروع، یک سوئیچ فرکانس، یک نشانگر سوخت موتور، نشانگر درجه حرارت مایع خنک کننده و موارد دیگر می شود که کاربر را قادر می سازد، کارهای مختلفی انجام دهد یا داده های خاصی را بررسی و کنترل کند. برای کنترل و نظارت بر اجرای عملکرد موتور ژنراتور دیزلی معمولا از کنترل پنل استفاده می شود

قاب ژنراتور

هر موتور ژنراتور دیزلی باید به طریقی نگه داشته شود و این قاب اصلی مجموعه است که آن را نگه می دارد و در حقیقت، کل ژنراتور را در خود جای داده است. تمام اجزای مختلف موتور ژنراتور دیزلی در این قاب محافظ قرار می گیرند که برای جلوگیری از آسیب، ضد آب است

نتیجه گیری

شما با نحوه کارکرد موتورهای ژنراتور دیزلی و کلیه اجزای موتورهای ژنراتور دیزلی آشنا شدید. به طور خلاصه، موتور ژنراتور دیزلی انرژی مکانیکی دینام را تأمین می کند که در حضور میدان مغناطیسی و القای الکترومغناطیسی به یک جریان الکتریکی تبدیل می شود و برق واحدهای مسکونی، اداری یا صنعتی را تامین می کند

شرکت ایدم فعالیت خود را از سال 1348 آغاز کرد و در سال 1350 اولین مدل از موتورهای دیزلی خود را تولید کند. این شرکت محصولات خود را علاوه بر بازار داخلی ایران توانست به سایر کشورها نیز صادر کند که می توان به آلمان، سنگاپور، ترکیه، سوریه، عربستان، آفریقای جنوبی و امارات اشاره کرد.

محصولات تولیدی این شرکت در ابتدا جهت استفاده در اتوبوس ها، مینی بوس ها و کامیون های ایران خودرو دیزل بود. اما هم اکنون با پیشرفت و ارتقاء سطح کیفی تولیدات این مجموعه از نظر آلایندگی و ایمنی دیزل‌های تولیدی خود را به استاندارد یورو 3 رسانید و در حال تولید و عرضه آن است.

این شرکت در کنار تولید موتور های سری 300 موتور هایی با تیپ 457/ 904/ 906 را با سیستم نوین سوخت رسانی الکترونیکی در دست تولید قرار داد. تولیدات این شرکت در گرید A استانداردهای دایملر آلمان قرار دارد.

WhatsApp Image 2022-11-30 at 3.21.04 PM
WhatsApp Image 2022-11-30 at 3.21.04 PM (1)
WhatsApp Image 2022-11-30 at 3.16.53 PM
WhatsApp Image 2022-11-30 at 3.16.53 PM (1)
WhatsApp Image 2022-11-30 at 3.16.52 PM
WhatsApp Image 2022-11-30 at 3.16.49 PM
ژنراتور‌ها همواره یکی از مهمترین عناصر شبکه قدرت بوده و نقش کلیدی در تولید انرژی و کاربردهای خاص دیگر ایفاء کرده است. ساخت اولین نمونه ژنراتور (سنکرون) به انتهای قرن ۱۹ برمی گردد. مهمترین پیشرفت انجام شده در آن سال‌ها احداث اولین خط بلند انتقال سه فاز از لافن به فرانکفورت آلمان بود.
در کانون این تحول، یک هیدروژنراتور سه فاز ۲۱۰ کیلو وات قرار گرفته بود. عیلرغم مشکلات موجود در جهت افزایش ظرفیت و سطح ولتاژ ژنراتورها، در طول سالهای بعد تلاشهای گسترده‌ای برای نیل به این هدف صورت گرفت. مهمترین محدودیت‌ها در جهت افزایش و سطح ولتاژ ژنراتور‌ها، ضعف عملکرد سیستمهای عایقی و نیز روشهای خنک سازی بود.
در راستای رفع این محدودیت‌ها ترکیبات مختلف عایقهای مصنوعی، استفاده از هیدروژن برای خنک سازی و بهینه سازی روشهای خنک سازی با هوا نتایج موفقیت آمیزی را در پی داشت به نحوی که امروزه ظرفیت ژنراتور‌ها به بیش از ۱۶۰۰DC افزایش یافته است. در جهت افزایش ولتاژ، ابداع پاورفرمر در انتهای قرن بیستم توانست سقف ولتاژ تولیدی را تا حدود سطح ولتاژ انتقال افزایش دهد. به نحوی که برخی محققان معتقدند در سالهای نه چندان دور، دیگر نیازی به استفاده از ترانسفورماتورهای افزاینده نیروگاهی نیست.
همچنین امروزه تکنولوژی ژنراتورهای ابررسانا بسیار مورد توجه است، انتظار می‌رود با گسترش این تکنولوژی در ژنراتورهای آینده، ظرفیتهای بالاتر در حجم کمتر قابل دسترسی باشند. ژنراتورها:ماشین هایی هستند که انرژی مکانیکی را از محرک اصلی به یک توان الکتریکی در ولتاژ و فرکانس خاصی تبدیل می‌نماید.
کلمه سنکرون به این حقیقت اشاره دارد که فرکانس الکتریک این ماشین با سرعت گردش مکانیکی شفت قفل شده است، ژنراتورسنکرون برای تولید بخش اعظم توان الکتریکی در سرتاسر جهان به کار می‌رود.
دو اصل فیزیکی مرتبط با عملکرد ژنراتور‌ها وجود دارد. اولین اصل فیزیکی اصل القائی الکترومغناطیسی کشف شده توسط مایکل فاراده دانشمند بریتانیایی است. اگر یک هادی در یک میدان مغناطیسی حرکت کند یا اگر طول یا حلقه‌ی القائی ساکنی جهت تغییر استفاده شود. یک جریان ایجاد میشود یا القاء می‌شود. اگر یک جریان از میان یک کنتاکتور که در میدان مغناطیسی قرار گرفته، عبور کند میدان، نیروی مکانیکی بر آن وارد می‌کند.
ژنراتور‌ها دارای دو اصل هستند: قسمت‌ها و میدان که آهنربای الکترو مغناطیسی با سیم پیچ هایش و آرمیچر و ساختاری که از کنتاکتورحمایت می‌کند و کار قطع میدان مغناطیسی و حمل جریان القاء شده ژنراتور یا جریان ناگهانی به موتور را دارد است. آرمیچر معمولا” هسته‌ی نرم آهنی اطراف سیم‌های القائی که دور سیم پیچ‌ها پیچیده شده اند، است.
ژنراتور‌ها از دو قسمت تشکیل شده اند: قسمت متحرک را رتور و قسمت ساکن آن را استاتور می‌گویند. رتور‌ها نیز از نظر ساختمان دو دسته اند: ماشین‌های قطب صاف و ماشین‌های قطب برجسته.
همچنین ژنراتور‌ها بسته به آنکه نوع وسیله گرداننده رتور آن‌ها چه نوع توربینی باشد به صورت زیر تقسیم می‌شوند: ۱) توربو ژنراتورها: در این وسیله گرداننده رتور، توربین بخار است و، چون توربین بخار جزء ماشین‌های تند گرد است بنابراین توربوژنراتور دارای قطب‌های صاف بوده و این ماشین توانائی ایجاد دورهای بسیاربالا را در قدرت‌های زیاد دارد امروزه اغلب توربوژنراتور‌ها را دو قطبی می‌سازند، چون با افزایش سرعت گردش کار توربین‌های بخار با صرفه‌تر وارزان ترتمام می‌شود. ۲) هیدرو ژنراتور‌ها: در آن وسیله گرداننده رتور توربین آبی است و، چون توربین آبی دارای دور کم است بنابراین هیدروژنراتور دارای قطب برجسته بوده و دارای سرعت کم می‌باشد. ۳) دیزل ژنراتور‌ها: در قدرت‌های کوچگ و اظطراری وسیله گرداننده رتور دیزل است که در این موره هم قطب‌های رتور آن برجسته می‌باشد.
ساختمان و اساس کار ژنراتور سنکرون:در یک ژنراتور سنکرون یک جریان DC به سیم پیچ رتور اعمال می‌گردد تا یک میدان مغناطیسی رتور تولید شود. سپس رتور مربوط به ژنراتور به وسیله محرک اصلی چرخانده میشود، تا یک میدان مغناطیسی دوار در ماشین بوجود آید. این میدان مغناطیسی، یک ولتاژ سه فاز را در سیم پیچ‌های استاتور ژنراتور القاء می‌نماید.
در یک ماشین دو عبارت در توصیف سیم پیچ‌ها بسیار مورد استفاده است یکی سیم پیچ‌های میدان و دیگری سیم پیچ‌های آرمیچر. بطور کلی عبارت سیم پیچ‌های میدان به سیم پیچ هایی گفته می‌شود که میدان مغناطیسی اصلی را در ماشین تولید می‌نماید و عبارت سیم پیچ‌های آرمیچر به سیم پیچ هایی اتلاق می‌شود که ولتاژ اصلی در آن القاء می‌شود. برای ماشین‌های سنکرون، سیم پیچ‌های میدان در رتور است.
رتور ژنراتور سنکرون در اصل یک آهنربای الکتریکی بزرگ است. قطب‌های مغناطیسی در رتور می‌تواند از نوع برجسته یا غیر برجسته باشد. کلمه برجسته به معنی قلمبیده است و قطب برجسته، یک قطب مغناطیسی خارج شده از سطح رتور می‌باشد. ازطرف دیگر، یک قطب برجسته یک قطب مغناطیسی هم سطح با سطح رتور است.
یک رتور غیر برجسته یا صاف معمولا” برای موارد ۲ یا ۴ قطبی بکار می‌روند. در حالی که رتورهای برجسته برای ۴ قطب یا بیشتر مورد استفاده هستند. چون در رتور میدان مغناطیسی متغیر است برای کاهش تلفات، آن را از لایه‌های نازک می‌سازند. به مدار میدان در رتور باید جریان ثابتی اعمال شود، چون رتور می‌چرخد، نیاز به آرایش خاصی برای رساندن توان DC به سیم پیچ‌های میدانش دارد برای انجام این کار ۲ روش موجود است:
۱) تهیه توان DC از یک منبع بیرونی به رتور با رینگ‌های لغزان و جاروبک.
۲) فراهم نمودن توان DC از یک منبع توان DC که مستقیما” روی شفت ژنراتورهای سنکرون نصب می‌شود.
ساختمان و اساس کار ژنراتور سنکروندر یک ژنراتور سنکرون یک جریان dc به سیم پیچ رتور اعمال می‌گردد تا یک میدان مغناطیسی رتور اعمال می‌گردد تا یک میدان مغناطیسی رتور اعمال می‌گردد تا یک میدان مغناطیسی رتور تولید شود.
سپس روتور مربوط به ژنراتور به وسیله یک محرک اصلی چرخاند می‌شود، تا یک میدان مغناطیسی دوار در ماشین به وجود آید. این میدان مغناطیسی یک ولتاژ سه فاز را در سیم پیچ‌های استاتور ژنراتور القاء می‌نماید.
در یک ماشین دو عبارت در توصیف سیم پیچ‌ها بسیار مورد استفاده است: یکی سیم پیچ‌های میدان و دیگری سیم پیچ‌های آرمیچر. بطور کلی عبارت سیم پیچ ها‌ی میدان به سیم پیچ هایی گفته می‌شود که میدان مغناطیسی اصلی را در ماشین تولید می‌کند.
عبارت سیم پیچ‌های آرمیچر به سیم پیچ هایی اطلاق می‌شود که ولتاژ اصلی در آن القاء می‌شود برای ماشین‌های سنکرون، سیم پیچ‌های میدان در رتور است. روتور ژنراتور سنکرون در اصل یک آهن ربای الکتریکی بزرگ است. قطب‌های مغناطیسی در رتور می‌تواند از نوع برجسته و غیر برجسته باشد.
کلمه برجسته به معنی (قلمبیده) است و قطب برجسته یک قطب مغناطیسی خارج شده از سطح رتور می‌باشد. از طرف دیگر یک قطب برجسته، یک قطب مغناطیسی هم سطح با سطح رتور است. یک رتور غیر برجسته یا صاف معمولاً برای موارد ۲ یا چهار قطبی به کار می‌روند. در حالی که رتور‌های برجسته برای ۴ قطب یا بیشتر مورد استفاده هستند.
چون در رتور میدان مغناطیسی متغییر است برای کاهش تلفات، آن را از لایه‌های نازک می‌سازند. به مدار میدان در رتور باید جریان ثابتی اعمال شود. چون رتور می‌چرخد نیاز به آرایش خاصی برای رساندن توان DC به سیم پیچ‌های میدانش دارد. برای انجام این کار ۲ روش موجود است:
۱ – از یک منبع بیرونی به رتور با رینگ‌های لغزان و جاروبک.
۲ – فراهم نمودن توان DC از یک منبع توان DC، که مستقیما” روی شفت ژنراتورسنکرون نصب میشود.
رینگ‌های لغزان بطور کامل شفت ماشین را احاطه می‌کنند، ولی از آن جدا هستند. یک انتهای سیم پیچ DC به هر یک از دو انتهای رینگ لغزان در شفت موتور سنکرون متصل است و یک جاروبک ثابت روی هررینگ لغزان سر می‌خورد. جاروبک‌ها بلوکی از ترکیبات گرافیک مانند هستند که الکتریسیته را به راحتی هدایت می‌کنند، ولی اصطکاک خیلی کمی دارند و لذا روی رینگ‌ها خوردگی بوجود نمی‌آورد.
اگر سمت مثبت منبع ولتاژ DC به یک جاروبک و سر منفی به جاروبک دیگروصل می‌شود. آنگاه ولتاژ ثابتی به سیم پیچ، جدااز مکان و سرعت زاویه‌ای آن، میدان درتمام مدت اعمال می‌شود. رینگ‌های لغزان و جاروبک‌ها به هنگام اعمال ولتاژ DC چند مشکل برای سیم پیچ‌های میدان ماشین سنکرون تولید می‌کنند آن‌ها نگهداری را در ماشین افزایش می‌دهند، زیرا جاروبک بایدمرتبا” به لحاظ سائیدگی چک شود.
علاوه برآن، افت ولتاژ جاروبک ممکن است تلفات قابل توجه توان را همراه با جریان‌های میدان به دنبال داشته باشد. علیرغم این مشکلات رینگ‌های لغزان روی همه ماشین‌های سنکرون کوچک‌تر بکار میرود. زیرا راه اقتصادی‌تر برای اعمال جریان میدان موجود نیست. در موتور‌ها و ژنراتورهای بزرگ‌تر، از محرک‌های بی جاروبک استفاده می‌شود تا جریان میدان DC را به ماشین برسانند یک محرک بی جاروبک، یک ژنراتور AC کوچکی است که مدار میدان آن روی استاتور و مدار آرمیچر آن روی رتور نصب است خروجی سه فاز ژنراتور محرک یکسو شده و جریان مستقیم توسط یک مدار یکسو ساز سه فاز که روی شفت ژنراتور نصب است حاصل می‌شود که بطور مستقیم به مدار میدان DC اصلی اعمال میگردد.
با کنترل جریان میدان DC کوچکی از ژنراتور محرک (که روی استاتور نصب می‌شود) می‌توان جریان میدان را روی ماشین اصلی و بدون استفاده از رینگ‌های لغزان و جاروبک‌ها تنظیم کرد. چون اتصال مکانیکی هرگز بین رتور و استاتور بوجود نمی‌آید، یک محرک جاروبک نسبت به نوع حلقه‌های لغزان و جاروبک‌ها، به نگهداری کمتری نیاز دارد.
برای اینکه تحریک ژنراتور بطور کامل مستقل از منابع تحریک بیرونی باشد، یک محرک پیلوت کوچکی اغلب در سیستم لحاظ میگردد. محرک پیلوت، یک ژنراتور AC کوچک با مگنت‌های (آهن ربا) دائمی نصب شده بر روی شفت رتور و یک سیم پیچ روی استاتور است. این محرک انرژی را برای مدار میدان محرک بوجود می‌آورد که این به نوبه خود مدار میدان ماشین اصلی را کنترل می‌نماید. اگر یک محرک پیلوتروی شفت ژنراتور نصب شود آن گاه هیچ توان الکتریکی خارجی برای راندمان ژنراتور لازم نیست.
بسیاری از ژنراتور‌های سنکرون که دارای محرک‌های بی جاروبک هستند، دارای رینگ‌های لغزان و جاروبک نیز هستند بنابراین یک منبع اضافی جریان میدان DC در موارد اضطراری در اختیار است. استاتور ژنراتور‌های سنکرون معمولا” در دو لایه ساخته می‌شوند: خود سیم پیچ توزیع شده و گام‌های کوچک دارد تا مولفه‌های هارمونیک ولتاژ‌ها و جریان‌های خروجی را کاهش دهد. چون رتور باسرعتی برابر باسرعت میدان مغناطیسی می‌چرخد، توان الکتریکی با فرکانس ۵۰ یا ۶۰ هرتز تولید می‌شود و از ژنراتور بسته به تعداد قطب‌ها باید با سرعت ثابتی بچرخد مثلا” برای تولید توان ۶۰ هرتز در یک ماشین دو قطب رتور باید با سرعت ۳۶۰۰ دور در دقیقه بچرخد.
برای تولید توان ۵۰ هرتز در یک ماشین ۴ قطب، رتور باید با سرعت ۱۵۰۰ دور دردقیقه دوران کند. سرعت مورد نیاز یک فرکانس مفروض همیشه از معادله زیر قابل محاسبه است:
ولتاژ القایی در استاتور به شار در ماشین، فرکانس یا سرعت چرخش، و ساختمان ماشین بستگی دارد. ولتاژ تولیدی داخلی مستقیما” متناسب با شار و سرعت است، ولی خود شار به جریان جاری در مدار میدان رتور بستگی دارد.. ولتاژ درونی برابر ولتاژ خروجی نیست چندین فاکتور، عامل اختلاف بین این دو هست:
۱ – اعوجاج موجود در میدان مغناطیسی فاصله هوا به علت جریان جاری در استاتور که به آن عکس العمل آرمیچر می‌گویند.
۲ – خود القایی بوبین‌های آرمیچر
۳ – مقاومت بوبین‌های آرمیچر
۴ – تاثیر شکل قطب ها‌ی برجسته رتوروقتی یک ژنراتور کار می‌کند و بار‌های سیستم را تغذیه می‌کند آنگاه: ۱ – توان مستقیم و رآکتیو تولیدی بوسیله ژنراتور برابر با مقدار توان تقاضا شده بوسیله بار متصل شده به آن است.
۲ – نقاط تنظیم گاورنر ژنراتور، فرکانس کار سیستم قدرت را کنترل می‌نماید.
۳ – جریان میدان (یانقاط تنظیم رگولاتور میدان) ولتاژ پایانه سیستم قدرت را کنترل می‌نماید.
این وضعیتی است که در ژنراتورهای جدا و به فواصل دور از هم وجود دارد. مولد‌های AC یا آلترناتورها:مولد‌های AC یا آلترناتور‌ها درست مثل مولدهای DC براساس القاء الکترومغناطیس کار می‌کنند، آن‌ها نیز شامل یک سیم پیچ آرمیچر و یک میدان مغناطیسی هستند، اما یک اختلاف مهم بین این دو وجود دارد، در حالی که در ژنراتورهای DC آرمیچر چرخیده می‌شود و سیستم میدان ثابت است در آلترناتور‌ها آرایش عکس وجود دارد.
آلترناتور‌ها یک ژنراتور ساده بدون کموتاتور، یک جریان الکتریکی متناوب تولید می‌کنند، چنین جریان متناوبی مزیت زیادی دارد برای انتقال توان الکتریکی و از این رو بیشتر ژنراتورهای الکتریکی بزرگ از نوع AC هستند. ژنراتور AC در دو حالت خاص با ژنراتور DC فرق می‌کند. پایانه‌های سیم پیچ آرمیچرش بیرون هستند. برای حلقه‌های لغزان جزئی شده‌ی جامد روی شفت (میله) ژنراتور به جای کموتاتور و سیم پیچ‌های میدان توسط یک منبع DC خارجی تغذیه انرژی می‌شود تااینکه توسط خود ژنراتور این کار انجام شود. ژنراتور ها‌ی AC سرعت پایینی با تعداد زیادی قطب در حدود ۱۰۰ قطب ساخته می‌شوند.
هم برای بهبود بازه شان و هم برای دست یافتن به فرکانس دلخواه به آسانی. آلترناتور‌ها با توربین‌های سرعت بالا راه اندازی می‌شوند. فرکانس جریان گرفته شده توسط ژنراتور AC مساوی است با نیمی از تعداد قطب‌ها و تعداد چرخش آرمیچر در ثانیه. بخاطر احتمال جرقه زنی بین جاروبک‌ها و حلقه‌های لغزان و خطر شکستهای مکانیکی که ممکن است سبب اتصال کوتاه شود. آلترناتور‌ها به یک سیم پیچ ساکن که بدور یک رتور می‌چرخد و این رتور شامل تعدادی آهنربای مغناطیسی میدان هستند ساخته می‌شوند. اصل عملکرد آن‌ها نیز دقیقا” مشابه عملکرد ژنراتورهای AC توصیف شده اند.
ژنراتور‌ها با ولتاژ بالا:شرکت ABB اخیرا ژنراتوری با ولتاژ بالا ابداع کرده است. این ژنراتور بدون نیاز به ترانسفورماتور افزاینده بطور مستقیم به شبکه قدرت متصل می‌گردد. ایده جدید بکار گرفته شده در این طرح استفاده از کابل به عنوان سیم پیچ استاتور می‌باشد. ژنراتور ولتاژ بالا برای هر کاربرد در نیروگاههای حرارتی و آبی مناسب می‌باشد.
راندمان بالا، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، تلفات کمتر، تأثیرات منفی کمتر بر محیط زیست (با توجه به مواد بکار رفته) از مزایای این نوع ژنراتور می‌باشد. ژنراتور ولتاژ بالا در مقایسه با ژنراتورهای معمولی در ولتاژ بالا و جریان پائین کار می‌کند.
ماکزیمم ولتاژ خروجی این ژنراتور با تکنولوژی کابل محدود می‌گردد که در حال حاضر با توجه به تکنولوژی بالای ساخت کابل‌ها میتوان ولتاژ آنرا تا سطح ۴۰۰ کیلو ولت طراحی نمود. هادی استفاده شده در ژنراتور ولتاژ بالا بصورت دوار می‌باشد در حالیکه در ژنراتورهای معمولی این هادی بصورت مثلثی می‌باشد در نتیجه میدان الکتریکی در ژنراتورهای ولتاژ بالا یکنواخت‌تر می‌باشد.
ابعاد سیم پیچ بر اساس ولتاژ سیستم و ماکزیمم قدرت ژنراتور تعیین می‌گردد. در ژنراتورهای ولتاژ بالا لایه خارجی کابل در تمام طول کابل زمین می‌گردد، این امر موجب می‌شود که میدان الکتریکی در طول کابل محدود گردد و دیگر مانند ژنراتورهای معمولی نیاز به کنترل میدان در ناحیه انتهایی سیم پیچ نباشد.
جزیی (Partialdischarge) در هیچ ناحیه‌ای از سیم پیچ وجود ندارد و همچنین ایمنی افراد بهره بردار و یا تعمیرکار افزایش می‌یابد. سربندی‌ها و اتصالات معمولا در فضای خالی مورد دسترس در محل انجام می‌گیرد، بنابراین محل این اتصالات در یک نیروگاه نسبت به نیروگاه دیگر متفاوت می‌باشد، اما در هر حال این اتصالات در خارج از هسته استاتور می‌باشد، برای مثال اتصالات و سربندی‌ها ممکن است زیر ژنراتور و یا خارج از قاب استاتور (Statorframe) انجام گیرد.
بدین ترتیب اتصالات و سربندی‌ها، مشکلات ناشی از ارتعاشات و لرزش‌های بوجود آمده در ماشین‌های معمولی را نخواهند داشت. در طرح کنونی ژنراتور ولتاژ بالا دو نوع سیستم خنک کنندگی وجود دارد، روتور و سیم پیچ‌های انتهایی توسط هوا خنک می‌گردند در حالیکه استاتور توسط آب خنک می‌گردد.
سیستم خنک کنندگی آب شامل لوله‌های XLPE قرار گرفته شده در هسته استاتور می‌باشد که آب از این لوله‌ها جریان می‌یابد و هسته استاتور را خنک نگه می‌دارد. مقایسه جریان اتصال کوتاه در نیروگاه مجهز به ژنراتور ولتاژ بالا با نیروگاه مجهز به ژنراتور معمولی نشان می‌دهد که به دلیل اینکه در نیروگاه با ژنراتور ولتاژ بالا راکتانس ترانسفورماتور حذف می‌گردد جریانهای خطا کوچکتر می‌باشد.